Geneza i rozwój psychologii pozytywnej

Psychologia pozytywna jako samodzielna dziedzina wyłoniła się na przełomie XX i XXI wieku, głównie za sprawą prac Martina Seligmana, który jako przewodniczący Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego w 1998 roku zapoczątkował nowy kierunek badań nad poczuciem szczęścia. Głównym celem było przesunięcie uwagi psychologów z analizy patologii i problemów psychicznych na zrozumienie tego, co sprawia, że życie jest wartościowe i satysfakcjonujące. W swojej książce "Authentic Happiness" (2002) Seligman przedstawił podstawowe założenia psychologii pozytywnej, które koncentrują się na mocnych stronach człowieka. Przyglądał się dokładniej pojęciom takim, jak: optymizm, nadzieja, wdzięczność czy odporność psychiczna.

Kluczowe koncepcje psychologii pozytywnej

Psychologia pozytywna dodaje do wiedzy o zaburzonym funkcjonowaniu człowieka, która stanowiła – zdaniem zwolenników nowego kierunku – główny obszar zainteresowań  przedniego pokolenia psychologów, wiedzę o: radości życia, szczęściu, spełnieniu, trwałej satysfakcji.

Na podstawie założeń psychologii pozytywnej powstało wiele koncepcji, które wciąż są badane i rozwijane.

• Dobrostan psychiczny: Seligman (2011) wprowadził model PERMA, który definiuje dobrostan jako zbiór pięciu elementów: pozytywnych emocji, zaangażowania, relacji, znaczenia oraz osiągnięć. Każdy z tych elementów przyczynia się do ogólnego poczucia szczęścia i spełnienia.

• Mocne strony i cnoty: Peterson i Seligman (2004) opracowali klasyfikację 24 uniwersalnych mocnych stron podzielonych na sześć kategorii: mądrość, odwaga, człowieczeństwo, sprawiedliwość, umiar i transcendencja. Zrozumienie i rozwijanie tych cech pomaga ludziom osiągać cele i czerpać satysfakcję z życia.

• Pozytywne emocje: Barbara Fredrickson (2001) w swojej teorii poszerzania i budowania ("Broaden-and-Build Theory") wskazuje, że pozytywne emocje nie tylko poprawiają samopoczucie, ale także wspierają rozwój poznawczy, społeczny i emocjonalny, umożliwiając ludziom lepsze radzenie sobie w trudnych sytuacjach.

• Instytucje wspierające rozwój - psychologia pozytywna stała się przyczynkiem do wzmacniania potencjału jednostki. Na bazie jej założeń powstało wiele firm zajmujących się rozwojem osobistym i organizacyjnym. 

Znaczenie psychologii pozytywnej w praktyce

Psychologia pozytywna ma szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach życia, poczynając od terapii psychologicznej, przez edukację i biznes, aż po politykę społeczną. Koncentracja na pozytywnych aspektach życia, pomaga ludziom lepiej radzić sobie z wyzwaniami codzienności, budować trwałe relacje oraz osiągać zamierzone cele. Jednym z przykładów, pochodzącym z  terapii pozytywnej jest wzmacnianie poczucia sensu życia, co prowadzi do redukcji objawów depresji i lęku. Innymi z zastosowań jest poprawa jakości życia poprzez praktykę uważności, czy osiąganie sukcesów zawodowych poprzez wzmacnianie swoich mocnych stron.

Krytyka psychologii pozytywnej

Psychologia pozytywna ma wielu zwolenników, ale mierzy się również z przeciwnikami. Pomimo licznych zalet, psychologia pozytywna nie jest pozbawiona krytyki. Niektórzy badacze zwracają uwagę, że nadmierne skupienie na pozytywnych aspektach życia może prowadzić do ignorowania trudnych emocji i problemów, które również są ważnym elementem ludzkiego doświadczenia. Ponadto, krytycy wskazują na ryzyko komercjalizacji psychologii pozytywnej, co może prowadzić do uproszczeń i spłycenia jej założeń. Pojawiają się również głosy o deprecjonowaniu dotychczasowego podejścia do psychologii, w domyśle nazywając ją “negatywną” - jako nurtu przeciwstawnego do psychologii pozytywnej. 

Refleksje

Psychologia pozytywna dostarcza wartościowych narzędzi, które mogą wspierać rozwój jednostek i społeczności. Niemniej jednak, ważne jest, aby jej zastosowanie było zrównoważone i uwzględniało zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty ludzkiego życia. Refleksja nad jej założeniami prowadzi do wniosku, że prawdziwy rozwój i dobrostan możliwe są tylko wtedy, gdy człowiek akceptuje pełnię swojego doświadczenia, z jego blaskami i cieniami. Rozumienie psychologii pozytywnej w znaczeniu “hiperoptymizmu” nie jest właściwym podejściem. Korzyści z dorobku psychologii pozytywnej pojawiają się wtedy, kiedy zrozumiemy, że życie pisze różne scenariusze, a narzędzia psychologii pozytywnej pomagają świadomie wybierać najbardziej optymalny dla danej jednostki i sytuacji. 

Wellbeing Coaching, Workshops & Sauna

32-091 Michałowice, ul. Czekoladowa 12

Poznaj mnie lepiej:

2024 Wszelkie prawa zastrzeżone