Czy menedżerki i menedżerowie powinni wściubiać nos w życie prywatne swoich pracowników?

Już słyszę ten zgrzyt widelca po talerzu! Chyba żaden pracownik sobie tego nie życzy, a żaden menedżer nie przyzna się, że to robi. Ale nawet Batman, ściągając maskę po robocie, nie umiał przełączyć się na tryb “nie obchodzi mnie krzywda ludzka”, czarną czapeczkę z uszkami zakładam dopiero jutro o 8:00. W drugą zaś stronę - Elsa z “Krainy Lodu” bierze się do roboty po tym jak zaczyna się jej sypać życie prywatne. 

Praca i życie prywatne mają na siebie wpływ, ponieważ prowadzi je ta sama osoba. I szczerze, podziwiam tych mistrzów, którzy są w stanie nie przenosić drobnoustrojów z jednego miejsca w drugie. O ile, da się nie zawracać sobie głowy w pracy zakupami na przyjęcie rodzinne, czy kurzem pod kanapą, to już kwestia niedoboru snu, paskudnej diety, czy braku ruchu nie jest odkładalna na półkę. 

Pracownik intelektualny, który nie dba o higienę mózgu, nie wykorzysta w pełni swojego potencjału zawodowego. Może i wykona zlecone zadania, ale nie na miarę swoich prawdziwych możliwości. Czy to jest korzystne dla firmy? Dla tej, która swojego sukcesu nie opiera na wynikach (a są takie, ale raczej nazwałabym je instytucjami), może i to jest obojętne. Są jednak firmy, które mają konkretne cele do osiągnięcia. Są też takie, które rozumieją, że firmę tworzą ludzie, więc im mocniejsza jednostka, tym potężniejsza organizacja. 

Czego więc potrzebuje pojedynczy mózg, aby zwiększyć moc obliczeniową?

• Snu - “Sen to skracanie sobie życia w tym celu, aby je wydłużyć”, jak mawiał Tadeusz Kotarniński. Podczas snu komórki nerwowe się regenerują, informacje porządkują i zapisują w pamięci oraz zachodzi synteza neuroprzekaźników. Tylko, kiedy śpimy może działać układ glimfatyczny - odkryty całkiem niedawno! Jest to rodzaj kanalizacji mózgowej, dzięki której mózg oczyszcza się ze zbędnych substancji. Jeżeli nie zadbamy o dobrej jakości sen, nie możemy oczekiwać od siebie bycia produktywnym w pracy. Brak odżywczego snu osłabia plastyczność mózgu (zdolność uczenia się) i prędkość przekazywania sygnałów nerwowych (m.in. spostrzegawczość, bystrość). Ograniczona jest też kreatywność i umiejętność łączenia faktów. Niedobór snu odbija się echem na emocjonalności - jesteśmy nie tylko mniej odporni na stres, a w dodatku nie dajemy szansy na redukcję nagromadzonych wcześniej pokładów stresu (sen obniża poziom kortyzolu i adenozyny). Nie wspominając już o sile witalnej i chęci do działania. 
   

• Odżywienia - “Jesteś tym, co jesz” - autor nieznany, ale jakże mądry! Dzisiejsza dieta zazwyczaj nas karmi, a nie odżywia. Wraz z przetworzoną i szybko dostępną żywnością dostarczamy organizmowi zbyt duże dawki kalorii w krótkim czasie, nie odżywiając go jednocześnie na poziomie komórkowym. Mózg ma największe zapotrzebowanie energetyczne ze wszystkich naszych organów. Pochłania aż 20% dostarczonych składników i tyle samo tlenu. Jak się można domyślić - karmiąc go byle jak, będzie funkcjonował tożsamo. I to wcale nie jest tak, że żeby pracować efektywnie, wystarczy, że między 9:00 a 17:00 dopieścimy się wysokiej jakości produktami spożywczymi z ekologicznych upraw. Dieta obowiązuje nas całą dobę, wliczając w to święta państwowe. 
   

• Ruchu - “Żeby utrzymać równowagę, musisz być w ciągłym ruchu.” – Albert Einstein. W jaki sposób odżywiane są nasze narządy? Za pomocą obiegu krwi. A krew krąży lepiej, kiedy wprawimy ciało w ruch. Zatem ruch przyczynia się do odżywiania mózgu. Poprawia też kondycję całego ciała, a że mózg i inne organy są ze sobą połączone - stan zdrowia jednego wpływa na drugie. Aktywność fizyczna jest też świetnym narzędziem do regulacji emocji i zarządzania stresem. Ewolucyjnie jesteśmy przystosowani do ruchu. Rozwój technologiczny i cywilizacyjny ostatnich dekad postąpił tak szybko, że nasze ciała i mózgi nie zdążyły się jeszcze do takiego trybu zaadaptować. W pozycji siedzącej spędzamy większość dnia. Przemieszczamy się tylko po to, by znów usiąść (z pracy do samochodu, z samochodu na kanapę lub ew. do stolika w kawiarni, czy w wyjątkowych przypadkach na ławkę w parku). Nasze ciała są do tego nieprzystosowne! Ograniczając naturalną potrzebę ruchu, nie pozwalamy swojemu organizmowi na zdrowe funkcjonowanie.  Ruch stymuluje mózg do pracy. Sprawność fizyczna ma bezpośredni wpływ na kondycję hipokampu - części mózgu odpowiedzialną za konsolidację pamięci. Badania na biegaczach wykazały, że regularny trening zwiększał objętość ich hipokampów, a tym samym miał pozytywny wpływ na ich funkcje poznawcze. Przy pomocy wprawiania ciała w ruch, zwiększamy poziom cudownego białka BDNF, które ma ogromne znaczenie dla sprawnego funkcjonowania mózgu.I znowu - jeżeli ruch nie jest jednym z obowiązków w naszej pracy, czy nie warto przyjrzeć się jak wyglądają nasze poranki, czy popołudnia? Czy jest w ogóle przestrzeń w planie naszego dnia na wprawienie krwi w ruch? Czy sięgamy po “przekąski ruchowe” (za Jakub Sawicki) w ciągu dnia?
   

• Aktualnych badań medycznych - “W zdrowy ciele, zdrowy duch”. Na nasze szczęście medycyna rozwija się i wciąż są chętni by w tej branży pracować. Długość życia wydłuża się (aczkolwiek są przesłanki ku temu, by sądzić, że niebawem trend się odwróci ze względu na tryb życia, który sobie fundujemy). Mając dostęp do tak głębokiego wglądu w stan naszego organizmu, szkoda z tego nie skorzystać aby utrzymywać organizm w dobrej kondycji. Mimo, że wiele miejsc pracy jest już przyjaznych osobom z różnymi schorzeniami, każdy chyba chciałby wykorzystywać swój potencjał w zdrowiu. Profilaktyka i korzystanie z usług specjalistów pozwala nam na cieszenie się sprawnością fizyczną i intelektualną. Dlatego też w interesie menedżera i menedżerki jest promowanie wśród swojego zespołu chociażby korzystanie z benefitów opieki zdrowotnej, jakie oferuje wiele firm. 
   

• Pracy z emocjami - „Uczucia to coś, co masz; nie coś, kim jesteś.” – Shannon L. Alder. Emocje to stany, które pojawiają się u każdego, niezależnie od szczebla korporacyjnej drabinki. Prób zdefiniowania i opisu emocji podjęto wiele i mimo rozbieżności w definicjach, nauka jest w jednym zgodna - emocje są. Można skrzętnie je ukrywać, ale to nie zmienia faktu, że występują. Współcześnie dostępna jest cała gama narzędzi do zarządzania emocjami, a z perspektywy menedżera istotną kwestią jest zauważyć fakt i konsekwencje pojawiania się takowych. Emocje wywołują reakcję fizjologiczną - w przypadku gniewu mogą to być widoczne gołym okiem, zaciśnięte pięści, zaczerwieniona twarz, lęk może wywołać bezdech, a radość uśmiech na twarzy. Poza tym, co na zewnątrz, wewnątrz gotuje się prawdziwa zupa biochemiczna, która nie pozostaje obojętna dla pracy naszego mózgu. Regularne dokarmianie się negatywnymi niezaopiekowanymi emocjami, będzie skutkowało równie negatywnym podejściem do swojej pracy i szerzeniem przygnębiającej aury wśród współpracowników. Menedżer obojętny na poziom umiejętności zarządzania emocjami w zespole, ryzykuje częstszym występowaniem problemów w komunikacji, nierozwiązanymi sytuacjami konfliktowymi, spadkiem motywacji do pracy, a co za tym idzie - niewykorzystaniem w pełni potencjału współpracowników lub nawet generowaniem strat dla firmy.  
   

• Odpoczynku - narzucanie mózgowi wielu zadań jednocześnie wcale nie trenuje go do, tak swego czasu popularnego określenia - wielozadaniowości. Multitasking, to mit. Nie jesteśmy w stanie jednocześnie myśleć o dwóch rzeczach, a co do dopiero o kilku. W pracy intelektualnej nie ma co liczyć więc na wielozadaniowość. Można dyskutować o multiswitchingu, czyli dość szybkim przełączaniu się z zadania na zadanie, ale na dłuższą metę nie jest to efektywna praktyka. Mózg zawiesza się między zadaniami, a żeby wrócić do poprzedniej aktywności potrzebuje chwilę na odnalezienie się. Dodatkowo, aby pobudzić się do kreatywnego działania korzystne jest wyjście poza ramy, odpoczęcie od utartych procesów myślowych. Trudno też o utrzymanie uwagi na zadaniu bez robienia przerwy. Nieprzerwane dostarczanie sobie bodźców jest ciągłym generowaniem stresu i pobudzaniem układu współczulnego (ewolucyjnie przystosowanego do gotowości do walki lub ucieczki). Do prawidłowego funkcjonowania mózgu konieczne jest zrównoważenie tego stanu i aktywowanie układu przywspółczulnego (który jest aktywny, kiedy czujemy się bezpiecznie). Do tego służy między innymi odpoczynek, dlatego tak ważne jest uczciwe zarządzanie urlopami. 

Jak więc jest z tym wściubianiem? 

Droga menedżerko, drogi menedżerze! Twoją ambicją jest zbudowanie wydajnego, zaangażowanego, wykwalifikowanego zespołu. Czy wystarczy zadbać o twarde umiejętności? Powiesz, że regularnie dorzucasz trening kompetencji miękkich. To już naprawdę wygląda jak troska. A jaką korzyść przyniosłoby poszerzenie perspektywy o dobrostan pracowników? Dla firm skoncentrowanych na celach, z pewnością ogromna! Czy więc trzeba mówić pracownikom jak mają żyć? Nie! Wierzę, że ceniące się organizacje mają przestrzeń i narzędzia do tego, aby dbać o pracowników poprzez mądrą edukację, odpowiednie narzędzia oraz przemyślany styl zarządzania. Jak jest u Ciebie? 

Tymczasem, zapraszam na warsztaty! Chętnie opowiem więcej o dobrostanie podnoszącym wydajność Twoich pracowników! 

Sylwia Łuszczyńska

Źródła:

Tak działa mózg. Jak mądrze dbać o jego funkcjonowanie., dr Asia Podgórska, wyd. WAB, Warszawa, 2023

Mózg rządzi. Twój niezastąpiony narząd, Kaja Nordengen, wyd. Marginesy, Warszawa, 2016

Szybko, coraz szybciej. Jak postęp technologiczny zostawia nas w tyle i co możemy z tym zrobić, Azeem Azhar, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2021

Dlaczego zebry nie mają wrzodów? Psychofizjologia stresu, Robert M. Sapolsky, Wyd. PWN, Warszawa, 2022

Człowiek - istota ruchowa, Ciao Ciało, Kuba Sawicki, Aga Sobisz, https://open.spotify.com/episode/22ZK1HcZ354vdKujpTDvRl?si=a0a2a28348294255

Mózg w ruchu, Wojsiat Ogólnie w newonce, https://open.spotify.com/episode/6zosMtBTpVGpHJyGfExfyY?si=mp0LulJDQjyzvjQuK8QtLw

O neuroterapii i fantastcznym nerwie błędnym, Wojsiat Ogólnie w newonce, , https://open.spotify.com/episode/387i70kIWCdhEIYau4gVYh?si=WdSAe5rKRTKoSHZIqsqnCQ

Chcesz być mądry? Idź pobiegać!, Małgorzata Kułakowska, https://treningbiegacza.pl/artykul/chcesz-byc-madry-idz-pobiegac

Chirurgie, medycyna, kultura. Rozmowa z prof. Krzysztofem Wróblem, Skądinąd, Tomasz Stawiszyński https://open.spotify.com/episode/35ruTmKyrqk71TpnFbpy0d?si=QoyvNVIbQZWw0RT9Bk1BXQ

Wellbeing Coaching, Workshops & Sauna

32-091 Michałowiece, ul. Czekoladowa 12

Poznaj mnie lepiej:

Wszelkie prawa zastrzeżone